LEKUKOTZAK

Erreferentziak ikusten hasi zen arreta jartzen hasi zenean. Homosexualek, bilatu egiten dituzte. Jende askori entzun dio hori esaten eta berari hori gertatu zitzaion. Adibide bat ematen du. Baina hala ere, jakin nahi zuen, erreferentziak bilatzen zituen.

Iruñeko beste taldeekin bazituzten harremanak. Hasieratik Kattalingorriko kideekin; Bilgune Feministarekin; Lamiak-ekin; Subeltzeko jendearekin; NUPeko Asanblada Libertarioarekin; EGHAMekin; Hormiga Atómicako jendearekin ere ekintzak burutzen zituzten; Eguzki Irratia… Ekainak 28ko plataforman bi urte oso indartsuak egon ziren eta bertan ezagutu zituzten Médicos del Mundo, Sare… Nafarroan, Iruñetik kanpo, bazeuden taldeak ere. Adibidez, Leitzan bazegoen LGTB talde bat eta Lumatza bezala joan ziren elkarlanerako. Garesen ere bazegoen eta baita auzoetan ere. Feministekin ere elkartzen ziren. Txoko Feminista sortu zenean, talde feminista askorekin egon ziren: Andrea, Emakume Internazionalistak, Txantreakoak, Atarrabiakoak, Hagin, Bilgune Feminista… Lehenago ere egiten zituzten elkarlanak feministekin baina 2012an Txoko Feminista sortu zenean, feminista gehiagorekin elkartzeko aukera eman zen.

Zenbaitetan beharrezkoak ikusten ditu espazio ez misto horiek, espazio bat izateko edo ahotsa izateko normalean ez dutenek. Arrazoitu egiten du eta pribilegioaz hitz egiten du, bai generoaren, arrazaren zein identitate sexualaren aldagaiak aipatuz.

Hasiera batean ez zegoen jende trans asko Iruñeako mugimenduan. Ilota-Ledo taldeko Ivan zegoen eta geroago agertu ziren beste batzuk, baina ez ziren asko. Horregatik, transexualitatearen agenda saiatzen ziren beraiek betetzen eta aldarrikatzen. Despatologizazioren aldeko manifestuak egin zituzten, elkarretaratzeak, zine forumak… Lumatzatik ulertu izan dute transexualitatea lesbianen errealitatetik oso gertu dagoela. Bai transak eta bollerak generoaren dikotomia horren aurkakoak direla uste du. Bien arteko muga labainkorra dela ikusten du, momentu batean beraietako edonor trans gisa identifikatu daitekeelako. Egun transak tokia hartzen ari direla uste du. Iruñean mugimendu indartsu bat dagoela aipatzen du. Baina garai batean ez zegoenez, hutsune hori betetzen saiatzen ziren.

Ekainak 28 plataformako hainbat lema azaltzen ditu, hala nola: “Visibles, diversas y saludables. Gora gu eta gure gorputzak” eta “Contra los recortes, tijeretas. Gure gorputzak ez dira murrizten” 2011 eta 2012. urtekoak hurrenez hurren. Hurrengo urteetan ez zuen parte hartu, baina aipatzen ditu zenbait manifestazioetan erabilitako lemak, hala nola, “Fuera los rosarios de nuestros ovarios”, “Erasorik ez erantzunik gabe”, “Estamos hasta el culo de tanto machirulo”, “La familia nuclear es radioactiva”, “No son recortes, son ejecuciones”, “Si nos recortan a una nos recortan a todas”, “Tambien hay lesbianas detras de las ventanas”, “Placer anal contra el capital”, “La Ley de Extranjeria para la Reina Sofia”, “Cuidado, os avisamos, somos muchas más que cuando empezamos”, “Placer clictoriano contra el Vaticano”, “El eje del mal es heterosexual” edo heteropatriarcal edo cisheteropatriarcal, bere hitzetan.

Opresio sistema kontzeptualizatzeko diskurtsiboki ezkertiar bezala kokatzen ziren, baita lesbofeminista edota agian gehiago transfeminista bezala ere, genero binarismoaren aurkako diskurtsoa egiten zutelako. Antikapitalista bezala ere identifikatzen ziren. Adibideak ematen ditu. Ekintza eta ideologia batera joaten zen eta horregatik, proposamenek beti izaten zuten diskurtsoa eta praktika. Pribilegioen aurkako borroka horretan kokatu izan dira beti, ikusiz nor dagoen baztertuago eta borrokatuz pertsona guztiak maila berdinean kokatzen dituen jendarte baten alde. Horregatik, taldearen funtzionamenduak horizontala izan behar zuen, integratzailea, inor kanpoan uzten ez zuena. Demokrata izatetik asanblearioa izatera pasatu zen eta hori aldaketa handia izan zen berarentzat. Gehiengoaren erabakiak ez du balio izaten guztientzat, bazterrean daudenak kanpoan geratzen direlako beti. Eta hau ez zen diskurtsoa bakarrik, taldean praktikan jartzen zuten.

Stonewall-eko matxinada aipatzen du. Judith Butler-en liburua oso garrantzitsua izan da beraientzat. Lekarozko topaketak ere azpimarragarriak dira. Erreferentzia historikoak askotan galdu egiten direla uste du. Berak ezagutzen dituen lesbianen artean, ez badira lesbiana “intelektualizatuak”, ez dago erreferenterik, ez dira ezagutzen. Gaur egun ere horrela dela eta ez dela historia hori biltzen aipatzen du, beharrezkoa izanik. Emakumeon historia edo “Herstory” delako hori ere ez da ezagutzen, nahiz eta behin eta berriz saiakerak egon, galdu egiten da. Eta oraindik gehiago LGTBIQ historiarekin, Stonewall-eko gertaerez aparte gauza gutxi ezagutzen delako, nahiz eta egon diren beste asko. Bakoitzak modu oso pertsonalean bizi izan dituztela uste du. Berak gogoan du Lekaroz eta bera bezala beste hainbatek ere, baina hemendik urte batzuetara inor ez dela gogoratuko hori gertatu zenik azaltzen du. Berari ere, egindako gauza askoren artean, naiz eta oso garrantzitsuak izan, horietako batzuk ahaztu egin zaizkio. LGTBIQ historia zerbait pertsonala bezala ikusten da, indibiduala, eta ez zaio tokirik egiten historian.

Martxoaren 8an Lumatzak parte hartzen zuen eta beti saiatzen ziren beraien aldarrikapenak sartzen. Lumatzaren helburuetako bat besteen borroketan egotea ere izan da. Izan ere, mugimendu bat feminista baldin bada, izan beharko luke lesbianista ere. Antiarrazista bada, badaude lesbiana antiarrazistak ere. Hau da, beraientzako helburu bat zen gurutzaketa horiek zeudela adieraztea eta jendarteratzea. Eta horregatik, ahal zuten mugimendu gehienetan egoten ziren.

Oso harro dago Ana Lumatzaz. Erreferente izan ziren gai askotan: generoaren inguruan, lesbianen presentzia publikoan, gorputza… Lorpen handienen artean eztabaida batzuk mahai-gaineratu izana dagoela uste du, hala nola lesbianismoaren alde politikoa. Momentu oso politikoa izan zen non gorputza politikoa bihurtu zuten, baita desioa, generoa eta bizitza pertsonala ere, agenda politikoan jarriz. Azpimarratu nahi du ere beste taldeekin egindako elkarlana, hala nola, antiarrazistekin, transekin, libertarioekin… Ez zen bere lana bakarrik egiten zuen bollera talde bat.

Aurkaritzat Opus eta Eliza zuten. Hala ere, E28 Plataforman manifestua gogor eztabaidatzen zen. Transen gaian Ilota Ledo taldearekin izan zituzten eztabaidak, hauek esentzialistagoak zirelako eta beraiek, aldiz, generoa modu ez bitarrago batean ikusten zutelako. Despatologizazioaren gaian ere egoten ziren desadostasunak, tratamenduak lortzeko zailago baitzen despatologizatzen bazen, ez zelako gaixotasun moduan ikusten eta, orduan, ez zuten tratamendurik ematen. Egun ikusi da ez dagoela arazoa honen inguruan, gauza batek bestearekin ez duelako zerikusirik. Médicos Del Mundorekin prostituzioaren gaiarekin izaten zituzten eztabaidak, hauek abolizionistak direlako. Lumatzaren barruan izaten zituzten eztabaidak eta positibo moduan ikusten ditu.

Mundu honek muga asko ditu, dena sailkatuta dago, emakume, gizon… LGTBIQ mugimenduak horrekin apurtzen du. Mundu ikuskera anitz eta aberats hori munduari erakustea da aportatzen duen gauzarik garrantzitsuena. Hau, behin eta berriz aldarrikatzen egon behar dute, denbora guztian ukatua izaten delako.